SURİYE-BİNBİR GECE MASALLARI ŞEHRİ ŞAM-I ŞERİF

Şam-ı Şerif, Suriye'in başkenti, diğer ismiyle Dımeşk (aşk dem-i),
Suriye'nin en kalabalık ve en modern şehri.
Şam'ın tatlısı meşhurdur derler, ben, Şam'a gidipte tatlısını yemeyenlerdenim :) kısmet bu, taa oralara kadar gidip tatlı yiyecek fırsat bulamadım. Bir dahaki sefere kaçırmam umarım.
Şam tam bir sahabeler şehri. O kadar çok sahabe ve evliya hatta peygamber kabri var ki gez gez bitmiyor ( bu nedenle Şam-ı Şerif denilmiş) hatta kim hangi şehirdeydi neredeydi benim gibi sonradan hatırlamaya çalıştıkça karıştırabilirsiniz.
Şam'a gidipte kesinlikle uğramanız gereken yerleri ayrıntıları kaçırmamaya çalışarak anlatmaya hatta hatırlamaya çalıştım. İşte o görülmeye değer muhteşem mekanlar;

HAMİDİYE ÇARŞISI

Hamidiye Çarşısı İstanbul'daki Mısır Çarşısına çok benziyor. Bu çarşı Sultan Abdülhamit tarafından yaptırılmış. Şehirde bol bol Osmanlı izleri var, Suriye'lilerin Türkleri aşırı sempatiyle karşılamalarında bunun payı oldukça fazla. Bir zamanlar kara yolu ile hac yapıldığı dönemlerde burası, hacıların uğrak yeri olduğundan bu çarşıda yok yok. Atlaslar, el dokuma kumaşlar, bir çoğunu ülkemizdede gördüğümüz turistik eşyalar. Tek farkı fiyatların uygun olması. Trafiğin en yoğun olduğu yerlerden bir tanesi bu çarşı civarı. Taxi pazarlık usulü olup 25 ykr verip (para birimi suriye lirası) epeyce bi dolanırsınız çevreyi. Mazot, benzin su gibi ucuz burada. Pet şişelerle benzin getirmediğime pişman oldum:)))) Taxiler bir o kadar eski, kural kaide, trafik ışığı hadisesi hak getire, saniyede bir gaz fren yapılıyor, trafik sağdan soldan karman çorman. Bir benzerini daha doğrusu daha beterini Kahire'de görmüştüm. Kabus gibiydi, İstanbul trafiği çok intizamlı kalır bunların yanında. Çarşının üst kısmında bize el sallayan şahsı tanıdınız sanırım. Babası ve kendisinin resimleri, büstleri ülkenin her yerinde mevcut. O kadar abartılıki ben gittiğim günün olağanüstü bir gün olduğunu düşünmüştüm, meğer doğal bir halmiş. Anlaşılıyorki ülke rejiminin demokrasi kalıbına oturması bayağı bir zaman alacak.
Çin ürünleri buradada çok revaçta, ana caddedeki dükkanlarda, geleneksel kıyafetler, incikler boncuklar, gümüşler, enteresan aksesuarlar, fiyatlar çok çok uygun, yani gözünüz şaşı oluyor ne tarafa bakacağınız konusunda kelimeler kifayetsiz kalıyor desem yeridir.

EMEVİ CAMİ

Şam şehir merkezindedir Emevi Cami ve İslam dünyası açısından çok önemli bir yeri vardır. Dünyanın en büyük ve en eski camilerinden olup mimari özelliği, mozaik ve vitray süslemeleri ile muhteşem bir ihtişama sahiptir. Kocaman bir avlusu vardır ve ana girişten bu avluya girerken ayakkabılar çıkarılır. Baş açık olarak girmek yasak olduğundan kapşonlu cübbeler kiralanarak giriş yapılabilir. Avludaki uzaylı görünümündeki insanlar bu kıyafeti giyenlerdir:)) Kerbela hadisesinde Hz Hüseyinin başının gövdesinden ayrıldığı ve muhafaza edildiği bölümde mevcut. Bu bölüme girdiğimde zannediyorum şiiler tarafından yapılıyordu, öyle bir ağıt vardı ki tüylerim diken diken oldu. Sanki az önce bu hadise gerçekleşmiş gibi hüngür hüngür ağlayıp iç parçalayıcı nağmelerle ağıt yakılıyordu. O yüzden burasının enteresan bir tarihi dokuya sahip olduğunu tekrar tekrar söylemek istiyorum, tarih severlerin ziyaret etmelerini şiddetle tavsiye ediyorum. Caminin girişinde sol tarafta idari birim şeklinde bir bölüm var buranın özelliği, daha önce duymadığım, namaz vakitlerinde 4 imamın birden ezan okuması. Tarihi boyutunun ayrıntılarını tam bilmiyorum ama kiliseden camiye çevrildiğinden, görünümünde kiliseyi andıran işlemeler, şekiller var. Caminin avlusunun ortasında gördüğümüz bu kubbeli yapı, Emeviler döneminde devletin hazinesi olarak kullanılmış. Emevi Camine dair bir başka bilgide; İmam Gazali 11 yıl caminin minaresinde inziva hayatı yaşamış olması. 1911 yılında ise, Bediüzzaman Said Nursi de buraya gelmiş. Camide vaaz vermiş. Buna dair Hutbe-i Şamiye eseri mevcuttur.Emevi Cami girişine yakın sokak satıcıları, karsambaç diye bildiğim buz rendesini meyve sularına karıştırarak satışa hazırlıyorlar. Koyu renkte görülen ve en çok tercih edilen içecek böğürtlen suyu. Hijyenik şartlara uyulmadan yapılan bu manzaradan insan havanın bunaltıcı sıcaklığı nedeniyle oldukça etkileniyor:))

İlk Türk Hava Şehitleri

Haçlı ordularını durduran büyük komutan Selahattin Eyyubi türbeside Emevi Camine yakın bir yerde. 1914 yılında Şam’da uçak kazasında ölen ilk Türk hava şehitlerinin mezarlarıda Selahattin Eyyubi Türbesinin bahçesinde yani hemen yanıbaşında.

HİCAZ DEMİRYOLU ŞAM İSTASYONU

II. Abdulhamit zamanında projelendirilip hayata geçirilmiş bu istasyon. Resimde görünen lokomotif ise o dönemden kaldığı söylenen bir lokomotif. Şam İstasyonu Osmanlı-Hicaz demiryolunun en önemli noktalarındanmış bir zamanlar. Binanın içide dışı gibi görkemli çok hoş mozaiklerle işlenmiş tamamen Osmanlıyı hatırlatıyor. Şam gerçektende kocaman bir müzeyi anımsatıyor.

SON OSMANLI SULTANI VAHDETTİN'İN MEZARI

Bu mezar Süleymaniye Külliyesi içerisinde yer alan Son Osmanlı Sultanı Vahdettin'in mezarı. Burada Osmanlı ailesinden bir çok sultan ve şehzadenin kabirleri var. Gerçekten görülmeye değer insan bir tuhaf oluyor. Sultan'da olsa Padişah'ta işte koca bir taşın altında, topraklar arasında yatıyor. Bu mezarlığın bakım masrafları Türk Büyükelçiliği tarafından karşılanıyormuş. Bir başka önemli mezarlık, Şam Sahabi Mezarlığı. Mezarlıkta Bilal-ı Habeşi ve Cafer-i Tayyar Hz.’leri gibi iki büyük sahabinin ve Kerbela Şehitleri'nin türbeleri bulunuyor.

SEYYİDE ZEYNEP CAMİ

Kesinlikle görülmesi gereken yerlerden bir tanesi Seyyide Zeynep Cami. Yoğun ziyaretçi akınına uğrayan mekanlardan bir tanesi. Peygamberimizin (S.A.V) torunu, Hazret-i Ali’nin kızı, Hz.Hasan ve Hz. Hüseyin’in kızkardeşleri Seyyide Zeynep, adına yapılan cami ve içerisindeki Seyyide Zeynep türbesi, görenlerin cidden gözlerini kamaştıracak ihtişamda.
Onun adına yapılan bu cami, çok değerli malzemelerle süslenmiştir. Cami içerisindeki hat yazıları altınla yazılmış, cami duvarı ve tavanı kristal aynalarla kaplanmış. Resimde görülen cami kubbesinin dış yüzeyide edindiğim bilgiye göre 5 ton altınla kaplanmış. İran devleti tarafından bunun karşılandığı söyleniyor. İçerisine girdiğinizde gözleri kamaştıran pırıltılı ihtişam fotoğraf makinamın azizliğine uğradığından çok net çıkmamış:) Cami içerisine girdiğinizde dev bir hazine odasına girmiş gibi hissediyorsunuz, masal gibi aynen. Böyle bir pırıltıyı dünyanın başka bir yerinde görebileceğimi zannetmiyorum. Mütevazilikten uzak bu cami özellikle İranlı şiilerin akınına uğruyor.

Çoğunluğu İran'lı Şiilerden oluşan ziyaretçiler türbe içinde küçük kerbela taşı üzerine secde ediyorlar, türbenin duvarlarına , girişteki mermer kaplı zemine ellerini sürüp yüzüne götürüp buradada ağıtlar yakıyorlar.Kerbela’da şehit edilen 16 şehidin başının gömülü olduğu türbeleri ziyaretimde beni en çok etkileyen resimde görülen havuz oldu. Türbe avlusunda bulunan ve insanı ürperten bu havuzun özelliği, Kerbela şehitlerinin başlarının yıkandığı havuz olması.
Kerbela şehitlerine, Sünnilerden daha çok İranlı Müslümanlar rağbet ediyorlar. Yezid cehennemi boylasada, şehitlerin mekanı cennet olsada insan bu manzara karşısında ürperiyor. Allah rahmet eylesin şehitlere.

BOL BOL RESİM :)

Beşar Esad ve babası Hafız Esad'ın resimleri ve heykelleri Suriye'nin her şehrinde bol miktarda mevcut. Ben gittiğim günün olağanüstü bir gün olduğunu düşünmüştüm bunca büst ve resmi görünce. Meğer doğal haliymiş. Anlaşılan Suriye'nin demokrasi kalıbına oturması epeyce bir zaman alacağa benziyor bana göre, aksi halde bu kadar abartılı boy boy resim hayra alamet değil:)))

Şam'da modern bir Medrese binası.

Burasının Halep olması muhtemel, karşıdaki yeşil kubbeli mekana doğru ilerliyoruz. Sağ köşede tırmanışa geçen, kameraman cevat kelle misali bütün Suriyeyi camera kayıt nedeniyle ekrandan gören beyaz ceketli insan benim:)):)

Burasıda Şam, yine kalabalıklar içine karışan, sürü halinde dolaşmaya muhalif beyaz pembe karışımı kıyafetli, mekanın boy ortalamasını alt üst ederek ilerleyen, çekimden çekime koşan bir at diyesim geldi sözün gelişi:), pardon abide-i zerafet :))))


Akşam yemek yediğimiz yer Bab-el Dımeşk adında üstü açık ortası havuzlu restaurant. Oldukça büyük bir alana kurulmuş, yapay havuzlu, fıskiyeli, taş görünümlü dekorları olan huzur veren bir yer, Şam'ın meşhur bir dinlenme yeriymiş. Açıkçası gün boyu yerli halkın sosyal yaşantısına dair gördüklerimden sonra bu kadarını beklemiyordum. O kadar açtımki hiç birşey gözüme batmadı. Hava kararmıştı artık. Çekim yapacak gücüm olmadığından, resmi alıntı yaptım, bana ait değil ama mekan doğru mekan zannımca :) Kebaplar, Antep kebaplarını aratmayacak kadar lezzetli ve sıcacıktı. Çorbalar, ekmekler, kısacası menü çok güzeldi. Kendimi Şenay Düdek gibi hissettim şimdi valla :))) Onunda vardır ya, şu mekana gittim, şurda yattım, burda kalktım, levrek bi harikaydı, somonlu defne yapraklı bilmem ne şöyleydi böyleydi :)))) Şef bilmem kim ilgi gösterdi, garsonlarda çok nazikti, fiyat şuydu, mekanın yakışıklı patronu benim 100 yıllık dostum arkadaşım ve nazik eşi, şu mankende bilmem kimle löpür lüpür yemek yiyordu vs vs.. Bu maneviyatın içinde bu ayrıntılar için kusura bakmayın az gülelim istedim:)))
Fena bir iş değilmiş ama sadece parmaklarınız yoruluyor yazarken o kadar:))))

Kaldığım otelin adı, SAFİR. 5 yıldızlı bir otel ve Seyyide Zeynep Camine çok yakın bir mesafede. Bütün gün hem beden, hem beyin yorgunluğuyla otele ulaşacağım anı hasretle beklemiştim, açtım, yorgundum, uykusuzdum. Neredeyse 24 saattir uyumamıştım. İstanbul- Gaziantep- Halep- Hama- Humus- Şam şehirlerini benim gibi uykucu birinin hiç gözünü kırpmadan nasıl katetdiğini anlatmak çok zor:))) Resimde anlayacağımız ana tem'a, otelde ailemle yaptığım kahvaltı sonrası meyve yiyerek huzura ermeye çalışan ben.

Şam'da yeşil ve sulu bir mekanı görmek bile insanı serinletmeye yetiyor.

BİZİ ŞAM'DA BEKLEYEN DİĞER YERLER;

• “Kediciklerin babası!” deyimiyle meşhur sahâbî, Hazret-i Peygamber (S.A.V) 'den en fazla hadis rivayet eden sahâbîler arasında bulunan Ebû Hüreyre. Hamidiye Çarşısı’nın gürültüsüne inat bir köşede uzanmış sessizce yatıyor kabrinde.

• Bilali Habeşi Türbesi.

• Hz. Yahya ve Zekeriya"nın, İbni Arabi"nin, Refia Sultan"ın Türbeleri.

• Şam'ı tepeden gören Kasyun dağı. Kabil’in Habil’i burada öldürdüğüne dair mitolojik bir rivayet var buraya dair.

• Süleymaniye Külliyesi; Mimar Sinan 1554 yılında Kanuni’nin emriyle yapmış.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Şam'da binbir gece masallarının yaşandığı romantik ve efsunlayıcı ortam kalmamış artık gördüğüm kadarıyla. Eski Osmanlı şehri yerini, çarpık yerleşimlerin bolca bulunduğu kara ve intizamsız binalara bırakmış. Kalabalığın, trafiğin korna sesleri ve burada dayanamadığım şarkı ve şarkıcının "Pala Remzi" nağmeleri birbirine karışıyor ve orada da beni buluyor.
Şam anlatmakla bitmiyor, ancak gidip görmek ve gezmek gerekiyor. Tabi tarihi bir kültür turu yapma niyetiniz var ise..
Beni şaşkına çeviren bir anıda;
Suriye sınır kapısında rastladığım İstanbul'dan bir iş arkadaşım:)
Farklı uçaklarda uçup, farklı otobüslerle tura katılıp, gecenin üçünde sınır kapısında pasaport sırasında tanıdık biriyle karşılaşmak ilginçti.
Anlat anlat bitmiyor yahu. Benden bu kadar, gerisi size kalmış.